ตำนานยุทธหัตถี
พ.ศ. ๒๑๓๕ หลังจากพระนเรศวรกระทำยุทธหัตถีมีชัยชนะต่อพระมหาอุปราชา พระองค์ทรงพิโรธเหล่าทหารที่ตามเสด็จมาอารักขาไม่ทัน คิดว่าเพราะมีใจขลาด ยำเกรงศัตรูยิ่งกว่าพระองค์ จึงจะลงโทษหนัก หากสมเด็จพระวันรัตวัดป่าแก้วซึ่งเป็นพระผู้ใหญ่ในยุคนั้นได้ทูลทัดทานว่า ที่ข้าราชการเหล่านี้จะเกรงข้าศึกกว่าพระองค์นั้นเห็นไม่เป็นได้ แต่น่าจะเกิดจากเหตุบันดาลให้เข้าไปมีชัยชนะโดยลำพัง
ด้วยการทำยุทธหัตถีโดยกษัตริย์ต่อกษัตริย์นี้เป็นโอกาสที่เกิดขึ้นได้ยาก หากกษัตริย์ใดกระทำ แม้เป็นฝ่ายแพ้ก็จะมีชื่อเสียงว่าสมชายชาติทหาร หากชนะก็จะมีเกียรติยศเลื่องลือไปทั่ว
พระนเรศวรทำยุทธหัตถี
ตำนาน แมงสี่หูห้าตา
ตำนานของแมงสี่หูห้าตานั้น เป็นตำนานที่เล่าขานสืบต่อกันมา และเป็นจุดเริ่มต้นของการสร้างวัดพระธาตุดอยเขาควายแก้วของจังหวัดเชียงราย ในส่วนนี้ เป็นตำนานของแมงสี่หูห้าตาตามฉบับที่ถูกต้องที่สุด ซึ่งเป็นตำนานฉบับวัดดอยเขาควายแก้วของจังหวัดเชียงราย ซึ่งเป็นเรื่องราวของ “อ้ายทุกคตะ” มีความว่า