โรงเรียนของเรามีเด็กนักเรียนที่มาจากหลายหมู่บ้าน ฐานะของแต่ละคนก็แตกต่างกันไป ในสมัยนั้น เศรษฐกิจไม่สู้จะดี เด็กนักเรียนทุกคนจึงต้องหิ้วปิ่นโตมากินที่โรงเรียนทุกวัน เพื่อนที่นั่งเรียนติดกับผมก็เหมือนกัน กับข้าวที่เขาเอามาเป็นกากเต้าหู้ทุกวันเลย แต่ของผมหากไม่ใช่แฮมก็เป็นไข่เจียว ปิ่นโตของเราสองคนจึงต่างกันราวฟ้ากับดิน
ทุกครั้งที่เพื่อนคนนี้จะกินข้าวกลางวัน เขาก็จะหยิบเศษผมที่อยู่ในปิ่นโตออกก่อนทุกครั้ง จากนั้นเขาก็กินอย่างไม่รู้สึกรู้สาอะไร แต่พวกเราที่เห็นกลับรู้สึกพะอืดพะอมแทน
ตอนที่ฉันกำลังจะเข้านอนก็ปาเข้าไป 5 ทุ่มแล้ว นอกหน้าต่างยังคงมีหิมะลงปรอยๆอย่างต่อเนื่อง
ฉันขดตัวอยู่ในผ้าห่ม เอื้อมมือไปหยิบนาฬิกาปลุกบนหัวเตียงมาดู
“ตายแล้ว ถ่านหมดเหรอเนี่ย!”
ฉันไม่ได้ซื้อถ่านมาสำรองด้วยสิ อากาศหนาวขนาดนี้ ฉันไม่ออกไปซื้อให้หนาวหรอก!
เขาเกิดมาพร้อมกับโรคกล้ามเนื้อลีบจากไขประสาทเสื่อม (ALS, Amyotrophic lateral sclerosis)
แต่เขามีสติปัญญาดีกว่าคนรุ่นเดียวกัน เขาเป็นลูกคุณแม่เลี้ยงเดี่ยว (Single mom)
คุณแม่ของเขาคือคุณเหอเหม่ยจินเลี้ยงดูเขาเพียงลำพังตั้งแต่เล็กจนโต เพราะเขาเป็นโรคกล้ามเนื้อลีบฯ จึงทำให้การเคลื่อนไหวร่างกายไม่สะดวก
คุณแม่ของเขาลาออกจากการเป็นผู้จัดการบริษัทประกันภัย ออกมาเปิดบริษัทของตัวเองเพื่อเลี้ยงดูลูก ต่อมาบริษัทของคุณเหอก็ปิดตัวลง แม่ลูกจึงเก็บผักที่แม่ค้าไม่เอาแล้วในตลาดและเลือกซื้อผลิตภัณฑ์ที่ใกล้หมดอายุในซุปเปอร์มาร์เก็ตมาประทังชีวิต
ทุกครั้งที่เขาเห็นสกู๊ปชีวิตในทีวี เขาจึงมักจะเอ่ยอยู่เสมอว่า “อันนี้มันน่าสงสารแล้วเหรอ!”
พี่ชิต แกเป็นคนใจดำ ชอบยิงนกตกปลาไปเรื่อย แต่ที่หนัก ก็คงเป็นเนื้อหมา แกกินแหลก แม่แกบอก มันบาปนะลูก พี่แก ก็ไม่เคยสนใจ คำเตือนของแม่เลย
เมื่อราว 15 ปีก่อน มีเหตุการณ์ ที่ทำให้แกเปลี่ยนไป… ครั้งนั้น มีแม่หมาขี้เรื้อน ตัวหนึ่ง มันมักวิ่งไปหาของกิน แถวๆ บ้านแกบ่อย เพราะบ้านแกติดตลาด
ชายหนุ่มกับหญิงสาวคู่หนึ่งเพิ่งแต่งงานกันได้ไม่นาน
ฝ่ายชายก็ถูกเกณฑ์ไปราชการสงคราม หญิงสาวไปส่งสามีจนสุดสายตา
เขาหายไปในสงครามเป็นเวลากว่า 3 ปีจึงส่งข่าวคราวกลับมา
เธอดีใจมากจูงมืออ้ายตัวเล็กไปรับผู้เป็นพ่อแต่เช้าตรู่
ทันทีที่พบกันทั้งสองโผเข้าหากัน สัมผัสไออุ่นจากกันและกัน
นิ่งนาน จนเกือบลืมไปว่ามีลูกชายตัวเล็กยืนจ้องตาแป๋วอยู่
มีลูก 3 คน มีบ้าน 2 หลัง จะแบ่งยังไงดีครับ?
เพื่อนผมคนหนึ่งคิดยังไงก็คิดไม่ตก เกษียณอายุราชการแล้วยังต้องทำงานงกๆ
“สู้เพื่อลูก”ผ่อนบ้านหลังที่ 3 กลัวแบ่งสมบัติไม่ลงตัว เดี๋ยวจะนอนตายตาไม่หลับ
ผมบอกถ้าไม่อยากวุ่นวาย..ง่ายนิดเดียว
แค่ขายบ้านให้หมด แล้วใช้เงินให้มีความสุขกับชีวิตหลังเกษียณ เหลือเท่าไหร่ก็เท่านั้น..
ช่างทำอิฐคนหนึ่ง กำลังใส่อิฐลงไปในเตาเผาทีละก้อน
อิฐก้อนหนึ่งเริ่มตัวสั่นเทาด้วยความกลัว เมื่อคิดว่ากำลังจะถูกไฟที่ลุกโชนเผาไหม้เกรียมในไม่ช้า
“อย่ากลัวไปเลยน้องชาย” อิฐก้อนอื่นๆ พากันปลอบมัน
“นั่นน่ะเป็นโอกาสที่หายากนะ เพราะการเผาไฟจะทำให้เราเป็นประโยชน์”
แต่อิฐขี้กลัวก้อนนั้นไม่ยอมเชื่อ มันพยายามหลบหลีกให้พ้นมือของช่างทำอิฐ
ในที่สุดก็เข้าไปแอบอยู่ในกองฟาง และสามารถหลบเลี่ยงการถูกเผาได้สำเร็จ
ชายสองคนได้ยินมาว่าคนกินเนื้อมักฉลาดกว่าคนกินผัก
ด้วยความที่อยากฉลาด ทั้งสองจึงนำเงินทั้งหมดที่ตนเองมีมาเทรวมกัน
แล้วก็พากันไปตลาด สั่งอาหารที่ปรุงจากเนื้อมากินจนอิ่มหนำ
“แกฉลาดหรือยัง” ชายคนแรกถามชายคนที่สอง
“ไม่รู้สิ” ชายคนที่สองตอบ
ชายคนแรกส่ายหน้า “แกตอบไม่ได้ แสดงว่าแกยังไม่ฉลาด”
“ถ้าอย่างนั้น เรากินเนื้อเพิ่มกันอีกเถอะ” ชายคนที่สองออกปากชวน
ทั้งสองทำท่าจะสั่งให้เจ้าของร้านปรุงอาหารจากเนื้อมากินอีก
แต่แล้วก็นึกได้ว่าเงินที่ทั้งสองเทมารวมกันมีพอแค่จ่ายอาหารเพียงมื้อเดียว
เด็กชายตาบอดผู้อยากรู้อยากเห็นถามกับเด็กชายตาดีคนหนึ่ง “พระอาทิตย์มันเป็นอย่างไร”
เด็กชายตาดีเงยหน้าขึ้นมองดวงอาทิตย์ มองเสร็จก็หันมองหาสิ่งของแถวนั้น แล้วก็เดินไปหยิบถาดทองเหลืองที่วางพิงอยู่ข้างโต๊ะ ค่าที่เห็นว่ามันมีรูปร่างกลมเหมือนกัน
“ดวงอาทิตย์เป็นอย่างนี้” พูดพลางยื่นถาดมาข้างหน้าเด็กชายตาบอด
เด็กชายตาบอด ยื่นมือมาจับถาดทองเหลืองแล้วก็เอานิ้วเคาะเบาๆ เขานึกในใจ พระอาทิตย์มีเสียงไพเราะกังวานนั่นเอง
นานมาแล้วมีชายคนหนึ่งชื่อว่า ทิฐิ เขา เป็นคนที่มีนิสัยอวดดื้อถือดีไม่ต่างจากชื่อ เพราะเมื่อได้ลองเชื่อมั่นสิ่งใดแล้ว ทิฐิคนนี้ก็จะยึดมั่นถือมั่นในสิ่งนั้นไม่เปลี่ยน และจะไม่ยอมรับฟังข้อคิดเห็นที่ผิดไปจากความเชื่อเดิมโดยเด็ดขาด แม้ว่านี่จะแสดงให้เห็นถึงความเป็นคนเอาจริงเอาจังและเคร่งครัดกับชีวิต แต่บางครั้งเขาก็ดื้อรั้นมากเกินไปจนขาดเหตุผล และทำให้สูญเสียสิ่งดีๆ ในชีวิตมากมาย โดยที่เขาเองก็ไม่เคยรู้มาก่อน